free Rs 8 lakh केंद्र सरकारने ग्रामीण महिलांसाठी एक महत्त्वाकांक्षी योजना जाहीर केली आहे. ‘ड्रोन दीदी योजना 2025’ या नावाने सुरू करण्यात आलेल्या या योजनेमुळे देशभरातील महिलांना आर्थिक सक्षमीकरणासाठी मोठी संधी उपलब्ध होणार आहे. या योजनेअंतर्गत पात्र महिलांना ड्रोन खरेदीसाठी जास्तीत जास्त 8 लाख रुपयांपर्यंत अनुदान मिळणार आहे.
केंद्रीय कृषी मंत्रालयाने जाहीर केलेल्या या योजनेचे प्रमुख उद्दिष्ट ग्रामीण भागातील महिलांना आधुनिक तंत्रज्ञानाशी जोडून त्यांना स्वावलंबी बनवणे हे आहे. विशेष म्हणजे या योजनेमध्ये सहभागी होणाऱ्या महिलांना केवळ आर्थिक मदतच नाही तर ड्रोन संचालनाचे संपूर्ण प्रशिक्षणही दिले जाणार आहे.
योजनेची वैशिष्ट्ये आणि लाभ: या योजनेंतर्गत केंद्र सरकार ड्रोन खरेदीसाठी 80 टक्के सबसिडी देत आहे. उर्वरित 20 टक्के रक्कमेसाठी सेंट्रल अॅग्रीकल्चर फंडामेंटल फॅसिलिटीज फंड (AIF) अंतर्गत केवळ 3 टक्के व्याजदराने कर्जाची सुविधा उपलब्ध करून दिली जाणार आहे. याशिवाय प्रत्येक लाभार्थी महिलेला 15,000 रुपयांचे प्रोत्साहन अनुदानही दिले जाणार आहे.
प्रत्येक लाभार्थी महिलेला एक संपूर्ण ड्रोन किट दिले जाणार आहे, ज्यामध्ये आधुनिक ड्रोन यंत्रणा, चार बॅटरी, चार्जिंग हब आणि ड्रोन नियंत्रणासाठी आवश्यक सर्व उपकरणांचा समावेश असेल. या उपकरणांच्या माध्यमातून महिला शेतकरी शेतीमध्ये कीटकनाशके आणि नॅनो-खतांची फवारणी अधिक कार्यक्षमतेने करू शकतील.
पात्रता निकष: या योजनेचा लाभ घेण्यासाठी अर्जदार महिलेने भारतीय नागरिक असणे आवश्यक आहे. वयोमर्यादा 18 ते 37 वर्षे निश्चित करण्यात आली आहे. महिला स्वयंसहाय्यता गटाची (SHG) सदस्य असणे आवश्यक आहे. तसेच महिलेच्या नावावर स्वतःची शेतजमीन असणे हा देखील महत्त्वाचा निकष आहे.
आवश्यक कागदपत्रे: योजनेसाठी अर्ज करताना खालील कागदपत्रे सादर करणे आवश्यक आहे:
- आधार कार्ड
- पॅन कार्ड
- रहिवासी प्रमाणपत्र
- मोबाईल नंबर आणि ईमेल आयडी
- पासपोर्ट आकाराचा फोटो
- स्वयंसहाय्यता गट (SHG) ओळखपत्र
योजनेचे महत्त्व: ही योजना विशेषतः ग्रामीण भागातील महिलांसाठी एक मोठी संधी आहे. शेतीमध्ये ड्रोन तंत्रज्ञानाचा वापर वाढवून सरकार एकाच वेळी दोन महत्त्वाचे उद्दिष्टे साध्य करत आहे – एक म्हणजे शेतीचे आधुनिकीकरण आणि दुसरे म्हणजे महिलांचे सक्षमीकरण. ड्रोन तंत्रज्ञानामुळे शेतीतील विविध कामे जसे की सिंचन, कीटकनाशके फवारणी इत्यादी कामे अधिक कार्यक्षम आणि कमी वेळेत पूर्ण होऊ शकतील.
या योजनेमुळे ग्रामीण भागात नवीन रोजगाराच्या संधी निर्माण होणार आहेत. ड्रोन संचालनाचे प्रशिक्षण घेतलेल्या महिला इतर शेतकऱ्यांना सेवा देऊ शकतील. याशिवाय कृषी क्षेत्रात ड्रोन तंत्रज्ञानाचा वापर वाढल्याने शेती अधिक फायदेशीर होण्यास मदत होईल.
या योजनेमुळे महिलांना स्वतःचा व्यवसाय सुरू करण्याची संधी मिळणार आहे. त्यांना मिळणारे प्रशिक्षण आणि आर्थिक सहाय्य यामुळे त्या आर्थिकदृष्ट्या स्वावलंबी होऊ शकतील. शिवाय, या योजनेमुळे कृषी क्षेत्रात महिलांचा सहभाग वाढून त्यांचे सामाजिक स्थान उंचावण्यास मदत होईल.
‘ड्रोन दीदी योजना 2025’ ही केंद्र सरकारची एक महत्त्वाकांक्षी योजना असून यामुळे ग्रामीण भागातील महिलांना स्वावलंबी बनण्याची मोठी संधी मिळणार आहे. या योजनेमुळे एकीकडे कृषी क्षेत्राचे आधुनिकीकरण होईल तर दुसरीकडे महिलांचे सक्षमीकरण साध्य होईल.