aditi tatkare list सोलापूर जिल्ह्यात मुख्यमंत्री माझी लाडकी बहीण योजनेअंतर्गत लाभार्थींची व्यापक पडताळणी सुरू करण्यात आली आहे. या योजनेत सध्या जिल्ह्यातील ११ लाख ९ हजार ४८७ महिला लाभार्थी असून, त्यांना दरमहा १६६.४२ कोटी रुपयांचा लाभ दिला जात आहे. मात्र, आता या योजनेच्या लाभार्थींमध्ये मोठी छाननी सुरू झाली असून, अनेक महिला अपात्र ठरण्याची शक्यता आहे.
राज्य शासनाने नुकतीच केलेल्या पाहणीत असे आढळून आले की, सोलापूर जिल्ह्यातील ७१ हजार महिला लाभार्थींच्या नावे चारचाकी वाहने आहेत. या महिलांच्या पात्रतेची सखोल तपासणी करण्यासाठी अंगणवाडी सेविकांना प्रत्येक लाभार्थीच्या घरी भेट देण्याचे निर्देश देण्यात आले आहेत. या पडताळणीत चारचाकी वाहन असलेल्या महिलांना योजनेसाठी अपात्र ठरवले जाणार आहे.
महत्त्वाची बाब म्हणजे राज्यातील एकूण दोन कोटी ५९ लाख लाभार्थींपैकी सोलापूर जिल्ह्यात सर्वाधिक म्हणजे ११ लाखांहून अधिक लाभार्थी आहेत. मात्र, आता या योजनेत मोठी कात टाकली जात आहे.
संजय गांधी निराधार योजना आणि नमो शक्ती योजनेच्या लाभार्थी असलेल्या महिलांची नावे या योजनेतून वगळली जात आहेत. शासनाच्या नव्या धोरणानुसार, एका व्यक्तीला फक्त एकाच वैयक्तिक कल्याणकारी योजनेचा लाभ घेता येणार आहे.
पडताळणीचा दुसरा टप्पा अधिक व्यापक असणार आहे. यामध्ये एकाच कुटुंबातील किती महिला या योजनेचा लाभ घेत आहेत, याची तपासणी केली जाणार आहे. या सर्व निकषांच्या आधारे अंदाजे दोन लाख महिला अपात्र ठरू शकतात, असा प्राथमिक अंदाज वर्तवला जात आहे. हे प्रमाण जिल्ह्यातील एकूण लाभार्थींच्या जवळपास १८ टक्के आहे.
शासनाने अपात्र ठरणाऱ्या महिलांसाठी एक महत्त्वाचा निर्णय घेतला आहे. या महिलांना आतापर्यंत मिळालेला संपूर्ण लाभ परत करावा लागणार आहे. यासाठी शासनाने एक स्वतंत्र लेखाशीर्ष तयार केले आहे. सध्या या योजनेतील ४९ महिलांनी स्वखुशीने लाभ नाकारला असून, त्यांनी याबाबत लेखी अर्ज संबंधित अधिकाऱ्यांकडे सादर केले आहेत.
या योजनेची पडताळणी अनेक टप्प्यांत केली जात आहे. प्रथम टप्प्यात चारचाकी वाहनधारक महिलांची यादी तयार करण्यात आली. त्यानंतर अंगणवाडी सेविकांमार्फत प्रत्यक्ष घरोघरी जाऊन पाहणी केली जात आहे. या पाहणीत महिलांच्या आर्थिक स्थितीची, कुटुंबाच्या एकूण उत्पन्नाची आणि इतर शासकीय योजनांच्या लाभाची माहिती गोळा केली जात आहे.
योजनेची पडताळणी करताना विशेष लक्ष दिले जात आहे की, ज्या महिला खरोखरच गरजू आहेत, त्यांनाच या योजनेचा लाभ मिळावा. यासाठी विविध स्तरांवर तपासणी केली जात आहे. प्रथम स्थानिक पातळीवर अंगणवाडी सेविका पाहणी करत आहेत. त्यानंतर तालुका आणि जिल्हा पातळीवर अधिकारी पडताळणी करणार आहेत. या सर्व प्रक्रियेत पारदर्शकता राखली जात आहे.
या योजनेच्या पडताळणीमागील मुख्य उद्देश हा आहे की, योजनेचा लाभ खऱ्या गरजूंपर्यंत पोहोचावा. ज्या महिलांकडे चारचाकी वाहने आहेत किंवा ज्या इतर शासकीय योजनांचा लाभ घेत आहेत, त्यांना या योजनेतून वगळून नव्याने गरजू महिलांना समाविष्ट करता येईल. यामुळे शासनाच्या कल्याणकारी योजनांचा लाभ अधिकाधिक गरजू कुटुंबांपर्यंत पोहोचू शकेल.
वरिष्ठ अधिकाऱ्यांनी सांगितले की, अपात्र ठरणाऱ्या महिलांनी स्वतःहून पुढे येऊन यापूर्वी घेतलेल्या लाभाची रक्कम परत करावी. यासाठी त्यांना पुरेसा वेळ दिला जाणार आहे. मात्र, जर त्यांनी स्वतःहून रक्कम परत केली नाही, तर त्यांच्यावर कायदेशीर कारवाई करण्यात येईल. यासाठी शासनाने आवश्यक ती यंत्रणा तयार केली आहे.
सोलापूर जिल्ह्यात मुख्यमंत्री माझी लाडकी बहीण योजनेची होत असलेली पडताळणी ही एक महत्त्वाची प्रक्रिया आहे. यातून योजनेची अंमलबजावणी अधिक प्रभावी होईल आणि खऱ्या गरजू महिलांपर्यंत योजनेचा लाभ पोहोचू शकेल. शासनाच्या या पावलामुळे योजनेचे स्वरूप अधिक पारदर्शक आणि न्याय्य होईल, असा विश्वास व्यक्त केला जात आहे.