Get a Farmer ID card भारतीय शेतकरी हा देशाचा कणा आहे. त्याच्या कल्याणासाठी केंद्र सरकारने अनेक महत्त्वपूर्ण योजना राबवल्या आहेत. त्यापैकी सर्वात महत्त्वाची योजना म्हणजे पंतप्रधान किसान सन्मान निधी योजना. या योजनेने देशभरातील लाखो शेतकऱ्यांच्या जीवनात आर्थिक स्थैर्य आणले आहे.
योजनेची ठळक वैशिष्ट्ये
पीएम किसान योजना ही केंद्र सरकारची महत्त्वाकांक्षी योजना आहे. या योजनेंतर्गत प्रत्येक पात्र शेतकऱ्याला वार्षिक 6,000 रुपये दिले जातात. ही रक्कम तीन समान हप्त्यांमध्ये, प्रत्येकी 2,000 रुपये, दर चार महिन्यांनी शेतकऱ्यांच्या बँक खात्यात थेट जमा केली जाते.
आजपर्यंत या योजनेअंतर्गत 18 हप्ते यशस्वीरीत्या वितरित करण्यात आले आहेत. याचा अर्थ असा की, पात्र शेतकऱ्यांना आतापर्यंत 36,000 रुपयांचा लाभ मिळाला आहे. 19 वा हप्ता फेब्रुवारी 2025 च्या अखेरीस वितरित होण्याची अपेक्षा आहे.
पात्रता निकष
या योजनेचा लाभ घेण्यासाठी काही महत्त्वपूर्ण निकष आहेत:
- लाभार्थी सरकारी नोकरीत नसावा
- आयकर भरणारे शेतकरी या योजनेसाठी अपात्र आहेत
- एका कुटुंबातील फक्त एकाच व्यक्तीला या योजनेचा लाभ घेता येईल
ई-केवायसी आणि फार्मर आयडीची आवश्यकता
योजनेच्या सुरुवातीला केवायसीची आवश्यकता नव्हती. मात्र आता ई-केवायसी करणे अनिवार्य झाले आहे. यामुळे योजनेची पारदर्शकता वाढली असून, खऱ्या लाभार्थ्यांपर्यंत मदत पोहोचण्यास मदत होत आहे. ई-केवायसी न केलेल्या शेतकऱ्यांना पुढील हप्त्यांचा लाभ मिळणार नाही.
नवीन नियमानुसार, फार्मर आयडी तयार करणे देखील बंधनकारक करण्यात आले आहे. फार्मर आयडीसाठी आवश्यक कागदपत्रे:
- आधार कार्ड
- 7/12 उतारा
- कार्यरत मोबाईल नंबर
ई-केवायसी कशी करावी?
ई-केवायसी करण्याचे दोन सोपे मार्ग आहेत:
- स्थानिक कॉमन सर्विस सेंटर (CSC) मध्ये जाऊन प्रत्यक्ष केवायसी
- पीएम किसान पोर्टलवर ऑनलाइन केवायसी
- आधार नंबरद्वारे OTP वेरिफिकेशन
- आवश्यक माहिती भरणे
लाभ स्थिती तपासणी
शेतकरी आपल्या खात्यात जमा झालेल्या रकमेची माहिती सहज तपासू शकतात. यासाठी:
- www.pmkisan.gov.in या वेबसाइटवर जा
- ‘किसान कॉर्नर’ वर क्लिक करा
- ‘बेनिफिशरी स्टेटस’ निवडा
- आधार नंबर किंवा नोंदणीकृत मोबाईल नंबर टाका
- ‘Get Data’ बटनावर क्लिक करा
योजनेचे महत्त्व आणि प्रभाव
पीएम किसान योजनेने शेतकऱ्यांच्या जीवनात अनेक सकारात्मक बदल घडवून आणले आहेत:
- कृषी खर्चासाठी आर्थिक मदत
- शेती व्यवसायात गुंतवणुकीची संधी
- आर्थिक सुरक्षितता
- बँकिंग व्यवहारांशी जोडणी
- डिजिटल व्यवहारांची सवय
योजनेच्या यशस्वी अंमलबजावणीसाठी काही आव्हानांवर मात करणे आवश्यक आहे:
- सर्व पात्र शेतकऱ्यांपर्यंत योजनेची माहिती पोहोचवणे
- ई-केवायसी आणि फार्मर आयडी नोंदणी प्रक्रिया सुलभ करणे
- डिजिटल साक्षरता वाढवणे
- बँक खाती आणि मोबाईल नंबर अपडेट ठेवणे
पीएम किसान सन्मान निधी योजना ही शेतकऱ्यांसाठी एक वरदान ठरली आहे. या योजनेमुळे शेतकऱ्यांना नियमित उत्पन्नाची हमी मिळाली आहे. मात्र योजनेचा पूर्ण लाभ घेण्यासाठी आवश्यक त्या सर्व औपचारिकता पूर्ण करणे महत्त्वाचे आहे. ई-केवायसी आणि फार्मर आयडी यांसारख्या नवीन आवश्यकता या योजनेची पारदर्शकता वाढवण्यास मदत करत आहेत. शेतकऱ्यांनी या योजनेचा जास्तीत जास्त लाभ घ्यावा आणि आपले आर्थिक जीवन सुदृढ करावे.